In een recente aflevering van De Slimste Mens
maakte ik als jurylid een aantal running jokes over fictieve personages
die het slachtoffer werden van de (helaas niet fictieve) zuurgooier in
de Delhaize. Ik wil me hiervoor bij een aantal mensen oprecht
verontschuldigen, en bij een aantal mensen wil ik dat uitdrukkelijk
niet.
Mijn oprechte verontschuldigingen
gaan uit naar het slachtoffer van de zuuraanval in de Delhaize, en haar
familie. Ik ben altijd van mening geweest dat je overal grappen over
moet kunnen maken, ook over hele erge onderwerpen, en dat vind ik nog
steeds. Maar ik begrijp ook dat dat voor de directe betrokkenen
confronterend en kwetsend is overgekomen. Ik heb geen enkele moeite om
toe te geven dat ik daar in dit specifieke geval niet voldoende bij heb
stilgestaan. En ook al heb ik in geen van die grappen gelachen met de
echte gebeurtenissen, laat staan met het slachtoffer zelf: als ik daar
iemand van de betrokkenen leed mee berokkend heb, dan wil ik me daar
oprecht voor verontschuldigen.
Bij wie ik me uitdrukkelijk niét wil verontschuldigen is de Nieuwsblad-journalist
die uit zes negatieve reacties op Twitter in luttele minuten tijd een
artikel gewrongen heeft, gemakshalve veralgemenend getiteld ‘Kijkers
kunnen niet lachen met grappen over zuurgooier in ‘De Slimste Mens’’,
online gegooid toen de aflevering in kwestie nog niet afgelopen was. Ook
niet bij de eindverantwoordelijke bij Het Nieuwsblad die dit
nieuwswaardig vond. Ik ben al vijftien jaar bezig als comedian, en ik
begin dit soort hypocriete verkoopstrucs en het flinkheidsopbod over wat
wel en niet mag in humor eerlijk gezegd echt moe te worden.
Op de hypocrisie kom ik straks
terug, laat ik eerst even de verkoopstruc uitleggen. Comedian A zegt
iets over bevolkingsgroep B. Op dag één wordt dat opgeklopt tot een
hetze-die-er-geen-was-en-nooit-een-had-hoeven-zijn. Dat genereert
goedkope bladvulling. Op dag twee wordt de comedian uit zijn kot gelokt
met een tegenreactie. Gratis bladvulling. Op dag drie schrijft iemand
anders dan een tegenreactie tegen die tegenreactie. Nog meer gratis
bladvulling. Op dag vier schrijft de hoofdredacteur dan een afrondend
opiniestuk over de hele hetze-die-er-geen-was-en-nooit-had-hoeven-zijn,
en zo blijft het winkeltje draaien. Nieuwswaarde nihil, maar: voor bijna
geen geld.
Ik heb er dan ook voor gekozen deze bijdrage niet naar Het Nieuwsblad te sturen, of naar Gazet Van Antwerpen of Het Belang Van Limburg
– de zusterkranten die de artikelen overnamen. Want ditmaal gun ik hen
de gratis bladvulling niet. Mocht u als lezer deze woorden alsnog tot u
nemen via één van bovenvermelde titels of hun websites, dan hebben ze
mijn punt enkel bevestigd. Wel wil ik benadrukken dat ik niet in de val
der veralgemening wil trappen: ik weet zeer goed dat bij al deze kranten
hoofdzakelijk capabele en correcte journalisten werken, die geen
aandeel hebben in mijn huidige ongenoegen.
Dan iets over de grappen zelf. Ik heb de aflevering van De Slimste Mens
van dinsdag herbekeken, en ik vond de grappen in kwestie goed. Echt
goed. Nog steeds. Ik heb van meerdere mensen die ik van een gevoel voor
humor verdenk vernomen dat ze er heel hard om moesten lachen. Wil dat
zeggen dat iedereen ze daarom grappig moest vinden? Absoluut niet. Maakt
dat de grappen minder hard? Nee. Is het mogelijk dat er mensen gekwetst
zijn door die grappen? O ja.
Maar het eenvoudige feit dat er heel veel mensen wél om moesten lachen, geeft de grappen bestaansrecht. Punt. Een veelgemaakte foute stelling over humor is: 'Dat is echt niet grappig.' De enige juiste bewering is: 'IK vond dat echt niet grappig.' Moeten we morgen gaan eisen dat geen enkele bakker nog kiwitaartjes mag maken omdat sommige mensen dat niet te vreten vinden? Als we in die logica meegaan, ligt er overmorgen niets meer in de etalage.
De meeste mensen weten dat ik me
niet onophoudelijk van harde, grove humor bedien, maar het gebeurt wel.
In de rubriek Het Gat Van De Wereld in Humo hebben we al moppen
gemaakt over allerlei tragedies die ik niemand ter wereld toewens:
kanker, hongersnood, terreur, aids, vliegtuigrampen, vul zelf maar aan.
En guess what: dat ga ik blijven doen. Een van de allerbeste
grappen ooit gemaakt in ons land kwam uit de mond van iemand die ik
persoonlijk – en daar mag je het oneens mee zijn - een comedy-genie
vind: Gunter Lamoot. “Ze zeggen weleens: FC De Kampioenen, ge
moet daar niet zo neerbuigend over doen want dat is goed in zijn genre.
Goh ja. De Holocaust was ook goed in zijn genre hé.” Een grap over de
Holocaust, maar wel een fenomenaal goeie. Waren er mensen door
geschoffeerd? Zonder twijfel. Heeft de grap in kwestie bestaansrecht?
Zeer zeker.
Van mij hoeft niet iedereen de
moppen over de zuurgooier grappig te vinden. Maar de krant in kwestie
had wel een keuze, en dat brengt ons bij de hypocrisie. Ze had de
grappen – misplaatst of niet – namelijk kunnen laten passeren. Het kwaad
was toch al geschied: IK had de betrokkenen onbedoeld gekwetst, en dat
kan geen enkele krant ongedaan maken. Maar die keuze werd niet gemaakt.
Want na het eerste artikel - waarin de hetze-die-er-geen-was uit het
niets gecreëerd werd – bracht dezelfde krant nog een tweede, veel groter
artikel. Gratis bladvulling.
Hiervoor had ze uit eigen
initiatief contact opgenomen met het slachtoffer van de zuuraanval, om
haar nóg eens te confronteren met wat er gebeurd is, om haar familie nóg
maar eens om een reactie te vragen, om die mensen onterecht het gevoel
te geven dat de grappen tegen hén gericht waren, om de hetze zo hard
mogelijk op te kloppen en vervolgens breed uit te smeren over nog maar
eens een hele pagina in de krant en online. Heel eerlijk: wie heeft daar
baat bij? Het slachtoffer van de zuuraanval en haar familie in elk
geval niet. Voor hen was het beter geweest de - voor hen confronterende -
grappen die ik maakte zo snel mogelijk te laten passeren en alles
opnieuw te laten rusten. De enige die er wel baat bij had, was een krant
die gevuld moest worden. En liefst zo goedkoop mogelijk.
Een tekst over de filosofie van de grap.
Altijd interessant.
Zou er over zo'n tekst een grap gemaakt mogen worden?
Zou er over zo'n tekst een grap gemaakt kunnen worden?
Wat is een grap?
Wat is een grap?
(auteur denkt diep na)
Bij nader inzien zijn teksten over de filosofie van de grap nooit interessant. Bladvulling.
Wat me wel opvalt is de parallel die er bestaat tussen "ongenoegen" en "grap".
Beide kan je namelijk laten passeren. Je hebt altijd wel een keuze.
En dat vind ik dan weer ontzettend grappig.
Net zoals onderstaand fragment.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten